25 kwietnia 2018 – Spotkanie z historią – wykład o Konstytucji 3 Maja
Z okazji zbliżającej się 227 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja w auli szkoły odbył się wykład dr hab. Wiesława Bondyry z Instytutu Historii UMCS przedstawiający w szerokim kontekście historycznym okoliczności jej uchwalenia. Prelegent zaprezentował proces kształtowania się polskiego sarmatyzmu z ideą „złotej wolności” wyznaczającej granice władzy królewskiej zabezpieczającej państwo przed ewolucją w kierunku absolutyzmu.
W tym czasie ustrój absolutyzmu oświeconego staje się dominującym w ówczesnej Europie. Podkreślił rangę dwóch traktatów politycznych ogłoszonych przez Stanisława Leszczyńskiego i Stanisława Konarskiego. Pierwszy z nich to „Głos wolny, wolność ubezpieczający” z 1743 roku, w którym wytyczono drogę, jaką powinna pójść Rzeczpospolita. Leszczyński postulował przyznanie chłopom wolności osobistej i ich oczynszowanie, poprawę sytuacji miast, rozwój handlu i przemysłu. Z kolei traktat Stanisława Konarskiego o „Skutecznym rad sposobie”, wskazywał szkodliwość zasady „liberum veto”. Wymienione prace stały się jednym z fundamentów reformy ustrojowej Konstytucji 3 Maja. Prelegent szeroko przedstawił okoliczności zwołania Sejmu Wielkiego, rywalizujące ze sobą stronnictwa – dworskie, hetmańskie i patriotyczne oraz sylwetki ich liderów. Autorami Konstytucji 3 Maja byli: król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj, któremu przypisywana jest jej ostateczna redakcja. Konstytucja była pierwszą taką w Europie i drugą na świecie. Przede wszystkim znosiła dotychczas panujące zasady „liberum veto” i wolnej elekcji, które stały się głównym powodem słabości politycznej Polski. Wprowadzono reformę skarbową, by móc zwiększyć liczebność armii do 100 tys. żołnierzy. Stanowiła ona swoisty dowód na to, że Polska weszła na drogę naprawy ustroju oraz wzmocnienia władzy państwowej. Państwa ościenne – Rosja i Prusy – doprowadziły do jej upadku i całej Rzeczpospolitej. Jednak przez lata rozbiorów budowała ducha polskiego i nadzieję na odzyskanie niepodległości.
Wykład uzupełniała interesująca prezentacja multimedialna. Pan Bondyra poprowadził bardzo wartościową lekcję historii dla uczniów naszego liceum.
